De schutters 2: Het vuilblik van Stulp

De eersten keer dat Joos in zijnen trouw ging gaon schieten is ut nie eelemaol goed gegaon.
Ze waoren nog maor pas getrouwd en ulder uis was nog maor alf ingericht. Maor jao, Keulen en Aoken waoren toch oek nie op eenen dag gebouwd. Alleen al om praotjes te vermijden moest tij alles in het werk stellen om bij de schieting present te zijn.
IJ aorzelde tussen vraogen en zeggen en naodat alle werkzaomheden buiten gedaon waoren en de groentenof er opgekuist bij lag, verzaomelde ij al zijne moed. “Zou de ’t erg vinnen as ’k ik gaon schieten van de middag?” Zijn vrouw sputterde wel nog evekes lichtjes tegen. “Maor gij et toch geenen boog en oek geen pijlen”, zei ze wat aorzelend. “Ja maor ik mag den ouwen boog van nonkel Jef gebruiken en pijlen zijn er altijd wel te krijgen bij Piet van Dijk.” “Zie da ge ne schietlap aondoet anders zal ouwen eirm zo blaut zijn as un schort.” Dat was nou typisch iets voor een vrouw, die zijn altijd bezurgd om uldere vent. Oek als ze kwaod zijn en preken want dan is da nog uit bezurgdheid. “Gao us uit mijne schietlap”, zee zijn moeder vroeger as tur iemand in de weg stond, schoot ut door zijn oofd.
IJ wier gewaor dat ut goed zou kommen en ij beloofde van alles en nog wat om de gunstige stemming zoe t’ouwen. Toen hij daornao op zijn beste fiets stapte aoi tij een zaolig gevoel van opluchting en van un groote, herwonnen vrijheid. Wat de mensen ook zee’n, het getrouwde leven was zoe slecht nog nie.

Oe kan ne getrouwde mens nog lachen aoi ne zekeren van Dam van Usnis zich al eens afgevrogen. Nou, dat valt best mee docht ij bij zijn eigen.
Op Usdijk aongekommen dee tij zijn best om eel gewoon over te kommen en ij schreef zich in bij de mannen van de Groenendijk, zijn nieuwe durp. Ut was wel zaok om op zijn minst één veugelken er af te schieten, want anders stonde affronten uit. Agge niks aoi geschoten dan was je Bosman zee’n ze in ’t café. Da was niet leutig, maor ook nie goed voor de portemannee.
’t Liep van un leien daksken diene middag. De eerste ronde schoot Joos al ne kleine veugel af en de tweede ronde ne zijveugel. Ne zijgaai noemden ze dat oek wel en hij wier van alle kanten gefeliciteerd. En, ut spreekt vanzelf dat daor een goed glas bier op gedronken moest worden. Joos stak de veugels die gemaokt waren van un outen klosken en een ijzerdraodjen mee pluimen, as ne stoefer in ut bovenzaksken van zijn overemde.
Niets kost zijn stemming nog bederven en ij vertrok om us te verlopen, mee een gezelschap Raopenburgse schutters mee naar het café van Piet de Waol. “Laot ons maor eens drinken”, zee tij enigszins overmoedig en nam van zus Bun de felicitaoties voor zijn veelkleurige veugels minzaom in ontvangst. Louis van Deuizen van ’t Veugelfort was mee Lenard, Jan en een paor anderen luidruchtig aan het kaorten.
En zo kwaomen mensen van het Fort ter sprake. “Den ouwen Ko de Fuiter was geenen makkelijken”, zee Somers. In den oorlog aoi hij zijne knecht Stant Waterschot van ‘t Fort van den ’of af gejoogen omdat die een dubbeltjen meer loon per dag vroeg. Die was naar Rotterdam moeten vertrekken om kolen te gaon lossen in d’aoves.

IJ aoi ut Stant pas nog ooren zeggen bij Compiet in ut café op Raopenburg.
Toen die ut over de ouwen Ko de Fuiter aoi zee tij: “Bij God mag hij rusten, nee nooit rusten.” Da zat wel heel diep.
En z’aoien ’t oek over Fonsken van den Bosch die un deur de Duitsers achtergelaoten granaot uit makkaor wou aolen en mee granaot en al in de lucht was gevlogen. ’t Is zonde, hij was hartstikke dood dienen braoven mens.
Zijn vrouw Apollonia Danckaert, bijgenaomd Lone tram, was op dat moment vaneigen weer niet thuis. Die was altijd onderweg of onderwegen, z’aoi nie voor niks euren bijnaom. Omdat den tram deejen dag niet ree, zat ze bij de buren, bij Paula Waterschot euren thuis. Toen ze de knal en het daorop volgende gerinkel en gerommel oorde, docht ze eest aon eur ondjen, Puksken. Ze was bang dat ut beestje wat overkommen zou zijn.
Toen ut uit piëteit even stil viel zag smid Guyte zijn kans schoon. Hij begost over postbode Fonske van Trappen die op de Hengstdijkse keiweg weunde, dichter bij Raopenburg dan bij het Fort en Hengstdijk.
“Ge moe nie groot zijn om vreed te zijn, ij was maor net zo groot as zijn leren brieventas. IJ gooiden overal de brieven van een ende in de bus of deur de deur, maor bij de cafés nie. Daor stapten ij altijd naor binnen, want jao, de post zou wel eens in verkeerde anden kunnen vallen. En om de mensen nie voor niks naor voren te laoten kommen, dronk tij altijd een paor borrels. Jao, jao, zo lust ik er oek nog wel eenen.”

En over Van Jeisbroek, “da was oek geenen besten”, waarschijnlijk omdat die zijn pjeirden bij Charel Kerckhaert op Usdijk liet beslaon, docht een van de toeoorders.
Dan aoide oek nog Aloys Stulp en zijn vrouw. Lie was bepaold geen schoonheid, maar aon euren kwebbel mankeerde ze niet. Kijk naor ouw eigen lelijke smoel, zee ze als iemand eur wa te lank aanstaorde. Stulp zelf verzaomelde al van kleins af aon alles wa blonk en wa van koper was. IJ liep stad en land af om dat maor te pakken te krijgen. Koperen bussen, ouwe kraonen, kolenbakken en schoppen, merremieten en vuilblikken. Al wa ge maor wilt. Vuilblikken aoi tij al voor den oorlog wel een stuk of tien. Da weet ik van de platten Van Leuven, den bakker van den Bos. Die kwam saoterdags voor de middag zijn speciaole ronde doen want dan aoi tij expres melkbrood gebakken voor zijn vaste kalanten. IJ aoi eest zijn eigen gedoucht in de bakkeraai onder de gemetselde bak die boven achter den oven was gemaokt. ’t Moet zijn dat ze vooral in de cafés van den Bos en van Raopenburg melkbrood èn gelust.
Tegen den tijd dat ij op het Veugelfort bij Stulp was aoi tij steevast een overvolle blaos. IJ stond dan even buiten het zicht van de mensen pontificaol te pissen tegen een van d’ooge boomen op den dijk mee onder zijnen eirm een groot rond melkbrood. Den domp sloeg tur af.
Maor afijn. In ’40 kwamen de Duitsers en die ’ebben al het koperwerk van Stulp meegenomen. Om te smelten en om kogels van te maoken. Een paor jaor laoter, in ’44 kwaomen ze terug over het Fort en Stulp ging naor buiten om us over zijn koperen materiaolen te beginnen.

Dat was nie verstandig, want er wier nog flink geschoten tegen de Polen en d’ Ingelsen en Stulp wier geraokt in zijn been. Maor net goed. Geraokt deur zijn eigen vuilblik.”
Even was het stil, ut verhaol maokte diepen indruk. Want jao, eigenlijk aoi Stulp toch niks verkeerds gedaon. Misschien was hij wel wat ebzuchtig geweest, maor jao, om daorvoor raokgeschoten t’ooren.
Op dat moment stak ne pijlenraoper van bij Van Dijk de deur open en riep: “Raopenburg, Groenendijk, schieten, waor blijfde.” Rap werd het bierglas en de borrel geleegd en het zich buitengewoon goed amuserende gezelschap ging al kwetterend as buurvrouwen terug naar de schieting. Voor Joos kon deze dag al lang niet meer stuk. IJ was eelemaol vrij van zurgen en docht geen moment aon wat thuis op em wachtte.
Een beetje roekeloos eigenlijk wel.